Reis meegemaakt op spits

[KarelE]

Onlangs mocht ik een paar dagen meevaren op een spits. Een geweldige belevnis, die ik graag met jullie deel.

Sommigen hier volgen ook het Binnenvaartforum op kustvaartforum.com: daar heb ik het verslag ook staan.

Dag 1.

Donderdagavond 2 april ging de telefoon. “Met Janarie van de Westropa. Ik val maar meteen met de deur in huis. Jij wilde toch wel eens een reisje meemaken? We gaan morgenochtend met staalrollen onderweg naar Evry, we moeten over het kanaal St. Quentin en we moeten de nacht van vrijdag op zaterdag doorvaren om er op tijd te zijn, ik kan wel iemand gebruiken. Kan je morgenochtend in IJmuiden opstappen?”. Nou, veel bijzondere plannen voor het weekend had ik niet, maar wat er ook in de planning stond, voor zo'n buitenkansje laat ik alles uit mijn handen vallen.

Van de vrijdag zelf heb ik niet veel meegekregen, tot aan de Beatrixsluizen heb ik lekker geslapen. 'Gelukkig' had ik de voorgaande nacht veel wakker gelegen, denkend aan de mooie reis die zou gaan komen. Janarie en R. (de stagiair, die het reisje IJmuiden-Evry verkoos boven een reisje IJmuiden-Middenmeer, geef hem eens ongelijk!) zouden vanaf Dordrecht eerst gaan slapen, terwijl Henny en ik van Dordtse Kil t/m de Krammersluizen zouden varen. Daar zouden wij worden afgelost. Zo gezegd, zo gedaan. Het was best rustig op het water, niet al te veel andere vaart. Henny vult het vaartijdenboek in, en schrijft mijn dienstboekje bij. Zodra ze het nummer ziet begint ze te lachen. 'Zware Jongen', roept ze. Nu wist ik al dat ik wat te kort ben voor mijn gewicht, voor een ideale BMI zou ik zo'n 20 cm langer moeten zijn. Maar nee, dat bedoelde ze niet. Het nummer van mijn dienstboekje is iets van 671-176 of zo, in ieder geval riep het direct associaties op met de Zware Jongens uit de Donald Duck. Ter plekke besloten we dat mijn initialen CJ dan nu ook maar moesten worden vervangen door ZJ.

Gestaag draaide de Westropa vanuit de Dordtse Kil het Hollandsch Diep op. Langzaam trok het een beetje dicht, echte mist was het niet, maar bij de ene gasboei was de volgende nog niet te zien. De radar liet echter een duidelijke boeienlijn zien, en zo voeren we door de lichte nevel in het donker naar de Volkeraksluizen. Daar aangekomen stond de sluis direct goed, we konden zo naar binnen varen. Ik ging naar voren om vast te maken. Ook het vervolg, richting Krammersluizen ging prima, het was nog steeds rustig zonder al te veel andere vaart. De Krammersluizen stonden niet klaar, hier moesten we geruime tijd wachten voordat de sluis was omgeschut. Tegen drieën maakten we in de sluis hadden vast en werden de aflossers gewekt, en ging de eerste wacht slapen. Mijn biologische klok was een beetje van slag na het slapen overdag: het duurde even voordat ik in slaap viel en het was dan ook veel te vroeg toen ik om kwart over zes alweer werd gewekt: we waren naar buiten geschut in Hansweert en de deuren gingen open. Janarie wil niet dat er op de Westerschelde met staalrollen in iemand voorop ligt te slapen. Terecht, kijk/luister maar eens wat de Franto overkwam: http://www.youtube.com/watch?v=F7eeeNVZNNw

Het zou er nog een beetje om gaan spannen. Deze zaterdag was het toch echt wel de bedoeling om Vlaanderen door te komen, zodat er ook op zondag kon worden doorgevaren. In Vlaanderen worden de sluizen op zondag niet bediend, in Wallonië wel. Op de Oosterschelde hadden we al stroom tegen, en op de Westerschelde zou het niet veel beter zijn. Het was echter prachtig weer om de Westerschelde over te steken, een beetje nevelig, maar vrijwel geen golfslag. De golven van de paar zeeschepen die we zagen waren goed op te vangen door tijdig een beetje bij of af te draaien. Ruim voor tien uur kwam Terneuzen in zicht. R. en ik zeiden al tegen elkaar, straks zit Leo op de sluis. Maar nee, Leo is nog in opleiding, en studenten werken niet in het weekend .

Nadering Terneuzen vanaf de Westerschelde


Terneuzen, in de sluis.


Onder het motto 'zien is plaatsen'

Inmiddels zit ik (weer) in de stuurstoel, en is de tweede wacht naar bed gegaan. Met een stevig tempo varen we verder, richting Gent. We moeten nog steeds op zaterdag Wallonië zien te bereiken. Het klaarde een beetje op, maar echt helder werd het niet. Hieronder een paar foto's die ik onderweg richting Gent schoot (niet al te beste kwaliteit, want vanuit de stuurhut genomen).


Vlak voor de brug bij Zelzate kwam de Welland/Welland2 ons tegemoet.


Kunst

Door de brug bij Zelzate, en even verderop aan bakboord de Moervaart, waar de Westropa in 1960 werd gebouwd. Even voor de Moervaart werden we opgelopen door een zeevaart, die even later met hulp van een sleepboot overstuur de Moervaart in zou varen.

Wij voeren door, en meldden ons even later met het voornemen de Ringvaart in te varen. Er meldde zich één buurman terug, die even later met een forse snelheid leeg het kanaal kwam inzeilen. Ver achter hem zaten twee geladen schepen, dus we konden rustig naar binnen varen, op naar de sluis bij Evergem. Ook die bereikten we voorspoedig, maar de sluis stond verkeerd, we moesten even wachten. Bij het vastmaken zie ik een bekende staan, met dochter en camera: Kurt! De dochter van Kurt stapt aan boord, om mee te varen de sluis in. Intussen gaat Janarie voor de broodnodige bureaucratie even langs de sluiswachter. Ik mocht de sluis invaren, en verspeelde direct een wrijfhout, het haakte keurig achter een uitsparing voor een trap in de sluis. Gelukkig kon Janarie het houtje snel opvissen, we hadden voor de volgende dag weer wat te splitsen... De deur ging open, Kurt's dochter stapte weer af en we voeren verder. Onderweg zou Kurt nog regelmatig langs de Schelde, op bruggen en sluizen staan om foto's te maken. Hij zal er ongetwijfeld nog een paar bij het verslag plaatsen, nietwaar Kurt? Verder ging het, en het was nog steeds spannend. Zouden we het gaan halen? Er was niet veel ruimte in de planning, we moesten nog 4 panden voordat we Vlaanderen uit zouden zijn. Sluis Asper, Oudenaarde, Kerkhove en Spiere. Het lot was ons goed gezind, de sluizen stonden bijna allemaal klaar of bijna klaar als we er aankwamen. Zo werd de planning aan het eind toch nog wat ruimer, en werd zelfs besloten het pand tot aan Spiere nog op te varen, zodat we 's ochtends iets langer konden blijven liggen en pas direct na aanvang van de sluisbediening weg hoefden.

Tot zover dag 1.

Groet, ZJ

[KarelE]

Dag 2.

Zondag gingen we door de sluis bij Hérinnes (Spiere), door de sluis bij Kain, op naar Tournai. Maar, voordat we vertrokken ging Janarie nog snel op de fiets een paar lekkere broodjes scoren! Ik liep intussen even in de buurt van de sluis rond. Het was erg mistig, en ik had mijn fototoestel niet bij me. Wat me in de omgeving opviel was dat het kanaal in het verleden waarschijnlijk een meter of 50 verder lag: er waren nog wat resten van oude sluishoofden te zien, en een gladgeschoren stuk gras liep als herinnering aan dat oude kanaal rechtsreeks op de sluishoofden toe.

Vlak voor Tournai moest eerst even worden gewacht op een 'grote' tegenvaart, waarna we samen met o.a. de Bona-Fide door Tournai voeren, o.a. door de beroemde Pont des Trous.


De Westropa nadert de Pont des Trous, aan BB ligt de Jo-Mar.


Door de Pont des Trous, achter de Westropa volgt de Bona-Fide

Van het vervolgtraject heb ik vervolgens heel weinig onthouden. Het grootste deel van de dag heb ik mogen sturen, al hebben Janarie en ik ook nog een tijdje gezellig voorop op de luiken in het zonnetje wat nieuwe touwtjes zitten splitsen voor wat wrijfhouten. Dat was best wel een stukje weggezakt, dat splitsen, dat heb ik al jaren niet meer gedaan. Bij mezelf aan boord vind zoonlief het erg leuk, dus kwam het er niet meer van. Ik denk dat het zomaar een jaar of dertig geleden was, dus dat was best wel weer even zweten voordat het weer lukte. Maar hoe dan ook, prachtig weer, en een leuk klusje om te doen. Aan het eind van de dag werd vastgemaakt in Frankrijk, voor de sluis Trith.



's Avonds kwam de auto weer aan boord, in het ruim dit keer, om voldoende speling te hebben in de tunnel. De Westropa beschikt over een hele mooie autokraan, die destijds speciaal is ontworpen en gebouwd. Door het ontbreken van de knik in de top en door een in de mast weggewerkte hefcylinder kan deze perfect vlak op de luiken liggen, zodat daarmee tijdens lege vaart geen hoogte wordt verloren.

Groet, ZJ

[KarelE]

Dag 3.

Op maandag ging het weer verder. De eerste sluizen zijn nog lekker ruim, maar bij Hordain splitst het vaarwater zich en wordt het smal. We zijn ook direct onze snelheid kwijt.

Bij de silo bij Escaudoeuvres kwamen we een Narrow-boat tegen. Met die dingen het kanaal (dat tussen Dover en Calais) oversteken vereist toch wel een lichte suïcidale aanleg......


Narrowboat.

Ter hoogte van La Râperie ontmoeten we de Mustang


Mustang

Inmiddels zit er al een tijdje een lege buurman achter ons. Die wordt natuurlijk niet echt blij van een geladen voorganger. Nu zijn door de stremming van het Canal du Nord de sluizen weer bemand, omdat er hier wat meer spitsenvaart wordt verwacht. Zo kunnen (waar mogelijk) naast de geautomatiseerde sluizen ook de gemechaniseerde sluizen worden bediend. Waar mogelijk, ja, want onderweg hoorden we van een sluiswachter dat er nogal wat oude sluizen niet meer bruikbaar zijn, omdat het water ernaartoe door te weinig gebruik gewoonweg te ondiep is geworden. Zo'n sluis is dan ook meteen afgeschreven, er wordt niets meer aan gedaan. Of het verschil te merken is, is nog maar de vraag. Fransen onderhouden niet, die repareren alleen, als het echt stuk is. Sommige sluiswachters leggen nog wat liefde voor hun vak aan de dag: om te voorkomen dat een sluis straks niet meer gebruikt kan worden, worden nu alleen de gemechaniseerde sluizen bediend, en zijn de automatische sluizen dicht.

De automatische sluizen zijn wat breder dan de gemechaniseerde sluizen, die hebben nog de oorspronkelijke spitsenbreedte. Ik vond een halve meter extra echter niet zo veel, in ieder geval niet genoeg om de sluis zelf in te varen. Ik stond mijn plaats in de stuurstoel graag af aan Janarie. Intussen leerde Henny me op het voordek de fijne kneepjes van het vastmaken in de korte sluizen.

Na een paar sluizen op deze manier gedaan te hebben, 'weigerde' Janarie op een gegeven moment het roer over te nemen bij het invaren. Ik moest het zelf maar eens proberen. Aan Stuurboord stond hij de sluismuur mis te peilen en aanwijzingen te geven. Soepel gleed de Westropa met de kop tussen de sluismuren. De volgende twee sluizen gingen op dezelfde manier, Janarie peilen, ik sturen, en als de kop binnen was liep hij naar voren om vast te maken. Inmiddels zat er al even een lege spits achter ons, de Adriana. Heel vervelend, zo'n geladen buurman voor je, want je schiet niet op. Voor ons was het sowieso al uitgesloten dat we de ram van maandagavond zouden halen, dus voor de volgende sluis (ik denk dat het Crevecoeur was) was een afspraak gemaakt dat zij ons voorbij zouden schutten. De automatische sluis stond klaar voor de Adriana, dus wij kregen..... de 5-meter sluis. Ik wilde al weer opstaan, maar zo werkte het niet. “Nu moest je deze ook maar eens proberen”, zei Janarie. Zelfde ritueel, Janarie mispeilen aan stuurboord, en ik voorzichtig, langzaam naar binnen varen. Terwijl werden opgeschut, was de Adriana nog steeds niet volledig naar binnen gevaren. Ze hadden kennelijk iets te weinig ballast in, de Adriana kon niet onder de brug door, en ze gingen de stuurhut afbreken. Later hoorden we van dit schippersechtpaar, dat met drie jonge kinderen onderweg was, dat ze voor het eerst moesten afbreken in de acht jaar dat ze de spits in bezit hadden. Het gevolg was wel dat we weer voor ze zaten.

De pech was nog niet geheel van hun zijde geweken. Een paar sluizen verderop Vaucelles, zouden ze opnieuw voorbijschutten. Zij voeren de gemechaniseerde sluis in, wij de automatische. Ook al duwden we de stang naar boven, het schutten begon nog niet. De Adriana schutte ook maar langzaam op. Onze sluis begon uiteindelijk ook te schutten, mogelijk had de sluiswachter die even tegengehouden. De Adriana kwam echter niet verder omhoog: de rinketten in de benedendeuren van de gemechaniseerde sluis bleken niet goed te sluiten, het water liep de sluis weer uit. Opnieuw zat de Adriana dus achter ons.

Verder zouden we ook niet komen, de vaardag was ten einde. Vlak voor de sluis Bantouzelle wilden we aan bakboord vastmaken, er zaten mooie paaltjes in de kant. Tientallen meters voordat we ook maar in de buurt van de kant kwamen liepen we al omhoog. De automatische sluis zat aan stuurboord, de vijfmetersluis was overduidelijk al in geen tijden meer gebruikt. Daar viel niet meer naartoe te varen. Rustig achteruit draaiend trokken we de kop weer uit de prut. Inmiddels was de Adriana gearriveerd, en had een paar touwtjes aan de vissers op de stuurboordwal gegeven. Die wisten deze om een paar struiken te bevestigen, en ik mocht de Westropa behoedzaam naast de Adriana manoeuvreren.

Groet, ZJ

[KarelE]

Dag 4.

Mijn laatste dag van deze reis. Woensdag heb ik een afspraak in Nederland, in St. Quentin zal ik afstappen om met de trein naar huis te gaan. Het zal zeker geen saaie dag worden!

Zodra op de sluis een teken van leven verschijnt wordt de motor gestart. Aan boord van de Adriana is alles nog in diepe rust, anders hadden ze eerst gemogen. Nu varen wij de sluis in. Nog vijf sluizen, dan zijn we bij de tunnel. Het schutten verloopt vlot, en we zijn ruim een uur voor vertrek bij de rame. Langs de bakboordoever zijn bordjes in het gras geslagen: Plaisance, Vide, 1,80, 2,00, 2,20. De afstanden zijn ruim (sorry Leo, geen foto's!). Er wordt overduidelijk rekening gehouden met een fors aanbod van spitsen tijdens de stremming. Wij varen onderweg naar voren (we liggen 2,15m) slechts één voormalig Engels beroepsscheepje voorbij. Deze 'plaisance' zal straks als enige achter ons door de tunnel worden getrokken, voor ons zit niets, alleen de toueur. Als we vooraan aankomen maken we met de kop langs de toueur vast, in afwachting van het vertrek.


Vastgemaakt aan de toueur

Janarie, stagiair en ik gebruiken de tijd om met luiwagens het gangboord even schoon te maken. Als je op het voordek staat ruik je de typische geur van de kolenkachel aan boord van de toueur. Het doet me erg denken aan de geur van de stad Leipzig, toen ik daar begin jaren '90 regelmatig kwam voor mijn werk.

Dan is het tijd, de toueur geeft een stoot op de hoorn. Op het britse voormalige beroepsscheepje Riccall (vreemd, ik dacht toch echt dat op de achterzijde de naam Recall stond ) ontstaat wat bedrijvigheid: de bovenbouw van de stuurhut moet er nog af! Een kwestie van 3 minuten, verzekerde de schipper ons. En zowaar, een hydraulische beugel klapt omhoog, de stuurhut wordt aangehaakt en, alsof het een afzetcontainer voor het vervoer van puin is wordt de bovenbouw van de stuurhut in z'n geheel over de kuip voor de stuurhut geplaatst.


De Riccall zet haar hoed af
Nog een stoot op de hoorn, en de toueur trekt ons langzaam de tunnel in.


Op naar de tunnel 1


Op naar de tunnel 2

De twee uur die we vervolgens in de tunnel zitten brengen we door met het bekijken van een paar interessante reportages over spitsenvaart, en een deel van het feuilleton “l'Homme du Picardie”. Mijn frans kan nog wel een opfrissertje gebruiken

Na de tunnel wordt de motor weer gestart, en na een tijdje vind ik mezelf weer terug in de stuurstoel. De volgende, kortere tunnel mag ik doorsturen, net als de volgende sluis, de eerste waar we naar beneden schutten. Daarna ga ik mijn tas pakken, en voorbereiden op het vertrek. Nog een paar sluizen, en dan stap ik bij St. Quentin af. Ik loop naar het station, om deze avontuurlijke vier dagen op gepaste wijze af te sluiten met een avontuurlijke treinreis. Janarie had voor mij twee reisschema's opgezocht en afgedrukt, met vertrektijden van resp. 17.56 en 18.35u. Daarmee zou ik resp. om 11.01 en 01.01 in Waddinxveen kunnen zijn. Ik had echter buiten het serviceniveau van de medewerkers van de SNCF gerekend!

Ik loop het station binnen, en vind de loketten voor kaartverkoop. Er waren er twee loketten open, er was 1 rij. Er waren zo'n zes mensen voor me. Ik had ruim 20 minuten. Geen zorgen dus. Dat werd al snel anders. De heren achter de loketten hadden alle tijd voor een collega die een praatje kwam maken, maar ook de klanten waren kennelijk erg bekend. Na alle formaliteiten met een klant werd er minutenlang nagekletst. 5 minuten voor vertrek van mijn trein waren er nog maar 4 mensen geholpen. Bijna 10 minuten per klant! Ik mocht van de mensen mensen voor me in de rij gelukkig eerst, nadat ik het had uitgelegd. De heer achter het loket slaakte een diepe zucht toen hij het reisschema zag. Hij wist 2 minuten aan bezwaren te besteden, zocht voor de vorm nog even naar de mogelijkheid om de tickets te maken, en concludeerde toen dat het niet meer kon, de trein zou zo vertrekken. Jammer genoeg voor hem draaide ik het reisschema toen om, om het alternatief van 18.35 te boeken. Daar ging hij nog eens zo'n 10 minuten mee aan de gang, om vervolgens vol te houden dat de reis niet mogelijk was. De laatste trein uit Antwerpen naar Rotterdam vertrok volgens hem om 21.18, en ik zou er om 21.52 arriveren. Het schema (afgedrukt van een site van de Belgische Spoorwegen!) liet echter duidelijk zien dat er ook een trein om 22.18 naar Rotterdam ging. Ik dacht, dat maakt niet uit, een kaartje is een kaartje, het is geen TGV met verplicht reserveren, het schema dat Janarie heeft afgedrukt komt van een site van de Belgische Spoorwegen, dus dat zal wel kloppen. Ik reis gewoon met die trein van 22.18 met het kaartje van een uur eerder. Dat kon niet volgens deze 'heer'. Ik ben toen maar weggebeend om te kijken of ik iets uit een automaat richting Lille kon peuteren, daar had ik met dit andere schema toch een uur overstaptijd. De automaat kende Rotterdam wel, maar gaf ook aan dat de reis niet mogelijk was. Ik kon maar tot Antwerpen. Dat heb ik dan maar gedaan, en mijn vrouw heeft me van Antwerpen CS met de auto afgehaald. In Lille heb ik nog geprobeerd om een kaartje voor de rest te boeken, maar ook daar kon dat niet. Overigens, in Antwerpen stond de trein gewoon op het vertrekbord, maar inmiddels was mijn vrouw er al bijna. Het had nog wel wat voeten in de aarde voordat we elkaar gevonden hadden, met alle reconstructiewerkzaamheden in Antwerpen was de verkeerssituatie niet echt inzichtelijk. Hoe dan ook, ik was in ieder geval op tijd voor mijn afspraak van woensdagochtend, maar niet dankzij de Franse dienstverlening. Ik weet weer even waar ik sta, als gewoon burger in Frankrijk.

Tot zover het verslag van vier dagen meevaren met de Westropa. Een geweldige belevenis, met dank aan Henny, Janarie, de stagiair en de kinderen!

Groet, ZJ

[Boekel]

Prachtig verhaal!!
Bedankt voor het plaatsen.

[KarelE]

Dank je wel Daniel, daar doen we het voor!

[johan]

mooi verhaal Carel Jan, het water loopt me zo in de mond